Onder dataverzameling verstaat men de standaard inzameling van gegevens over het energiegebruik. Deze data vormt de basis voor het managen van energiegebruik en het verklaren van afwijkingen van het standaard patroon. Naast gegevens over energiegebruik wordt ook data over andere variabelen die invloed hebben op het energiegebruik verzameld, zoals (productiecijfers, energieprijzen, weersinvloeden, enz.). De data kan worden ingezameld met behulp van handmatige meteropname, op afstand uitleesbare dataloggers, een gebouwbeheerssysteem of SCADA-systemen, uit gegevens in bedrijfsdatabases en door aanlevering van meet data van energieleveranciers. De data wordt in een centrale database opgeslagen.

Hierbij worden de door het management gewenste niveaus van energiegebruik vastgelegd. Deze ‘targets’ of streefwaarden worden gebaseerd op de verkregen data uit de dataverzameling over prestaties in het verleden, en gedegen kennis van het bedrijfs- of productie- proces. Er worden doelen opgesteld waar naar toe kan worden gewerkt: ambitieus, maar haalbaar.

Om continue controle van het energiegebruik, het behalen van targets en het monitoren van effecten van besparingsmaatregelen te bereiken is rapportage aan de juiste managers nodig. Deze rapportage stelt de managers in staat beslissingen te nemen en actie te ondernemen om de beoogde targets te kunnen behalen. Tevens kan op grond van de rapportage worden vastgesteld of doelen wel of niet behaald zijn.

Meting

De eerste stap is het vergaren van de data van de verschillende meters. Dit gebeurt over het algemeen op elektronische wijze. Eventueel kan een deel van de meters ook handmatig opgenomen worden.

De frequentie waarmee de data wordt verzameld is afhankelijk van de gewenste nauwkeurigheid van de analyses en voorspellingen (forecasts). De gewenste frequentie voor energiemonitoring is in de regel dagelijks, per uur of per kwartier. Sommige meetgegevens kunnen rechtstreeks van de meter uitgelezen en ingevoerd worden, op andere moet eerst een berekening worden uitgevoerd.

Monitoring van afwijkingen

De volgende stap is het monitoren van het verschil tussen het verwachte en het daadwerkelijke energiegebruik. Een van de meest gebruikte manieren is door het gebruik van de CUSUM methode, een grafiek waarin cumulatieve sommatie van deze verschillen wordt weergegeven. Deze grafiek wordt als volgt aangemaakt:

Eerst wordt het verschil tussen de berekende en de daadwerkelijke waardes bepaald (verschil tussen de regressielijn en de gemeten waarde)

Vervolgens wordt de CUSUM in een grafiek uitgezet tegen de tijd. Uit deze grafiek kan de energiemanager nog meer informatie halen. Schommelingen rond het nulpunt zijn een indicatie voor een proces dat normaal aan het verlopen is. Opvallende variaties, met scherpe toe- of afnamen zijn over het algemeen een indicatie van veranderingen in de factoren waar het proces van afhankelijk is.

Energie adviseurs kunnen, samen met de gebouw- of technische managers, de CUSUM analyseren en verklaren waardoor de veranderingen in het energiegebruik veroorzaakt worden. Dit kan een gedragsmatige verandering zijn, een wijziging in het proces, externe invloeden, enz. Deze veranderingen dienen gemonitord en de oorzaken vastgesteld te worden. Op deze manier kunnen energiebesparende maatregelen en gewenst gedrag gestimuleerd worden. Maatregelen of gedrag die leiden tot een verhoogd energiegebruik kunnen ook direct inzichtelijk gemaakt worden, waarna bijsturing kan plaatsvinden.

Wanneer er eenmaal een standaardverbruikspatroon is vastgesteld, en de oorzaken voor variaties in het energiegebruik zijn geïdentificeerd, is het tijd om doelen (targets of streefwaarden) voor de toekomst te gaan bepalen. Dankzij de verkregen informatie is het mogelijk om realistischere doelen te stellen dan voorheen. De doelen zijn nu namelijk gebaseerd op het daadwerkelijke energiegebruik van het gebouw, het proces of de organisatie. Bij het vaststellen van targets worden twee aspecten bepaald:

De gewenste mate van energiebesparing;

Het tijdskader waarin de besparingen gehaald kunnen worden.

Een goede initiële doelstelling is de regressielijn die is vastgelegd bij stap 2. Deze lijn geeft weer wat in het verleden het gemiddelde gebruik is geweest. Het energiegebruik in de toekomst op of onder dit niveau houden vormt daarom een haalbaar doel. De uitdaging ligt hierbij in het elimineren van hoge pieken in het gebruik. Als een ambitieuzer doel kan de laagste waarde uit het verleden als taakstelling gezet worden. Hierbij is de uitdaging gelegen om de beste prestatie uit het verleden als de norm te nemen.